ЛЕКЦ 7. ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТУСЛАМЖ ҮЙЛЧИЛГЭЭ БА ХУВЬ ХҮНИЙ ХӨГЖИЛ

 Сайн байцгаана уу, хүүхдүүдээ? Та бүхэнд энэ удаагийн лекцийг танилцуулахад бэлэн боллоо. Бид энэ удаад “Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ ба хувь хүний хөгжил” гэсэн сэдвийг сонгон авч байна. Та бүхэн таалан болгооно уу.

Техник, технологи үсрэнгүй хөгжиж буй өнөө үед эрүүл, мэнд, түүний хүртээмжийн асуудал хүний хөгжлийг тодорхойлох чухал хэмжүүр болж хувирсан байна. Үүнтэй холбоотойгоор эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний тухай ойлголт бий болдог байна.

Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ гэж юуг хэлэх вэ?

Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ гэж юуг хэлэх тухайд судлаачид харилцан адилгүй санал дэвшүүлсэн байдаг. Нийтдээ 100 гаруй тодорхойлолт бий болсон байна. Эдгээрийн заримыг дараах хүснэгтэд харуулсан болно.

Хүснэгт 1. Эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанарын ойлголт

№	Эх сурвалж	Тодорхойлолт
1	Филипп Кросби	Чанар гэдэг“Тэг гологдол”, шаардлагад нийцэх
2	А. Донабедиан (1980)	Тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх явцад гарах эерэг болон сул талуудыг тэнцвэржүүлсний дүнд өвчтөний сайн сайхан байдлыг боломжит дээд түвшинд хүргэж чадах тусламж үйлчилгээг Чанартай гэнэ.
3	АНУ-ын Анагаах ухааны хүрээлэн (1990)	Тусламж,үйлчилгээний чанар гэж хувь хүн, хүн амд зориулсан эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ нь эрүүл мэндийн хүсэн хүлээсэн үр дүнд хүрэх магадлалыг хэр нэмэгдүүлж, шинжлэх ухааны орчин үеийн түвшинд хэр нийцэж байгааг илэрхийлэх ухагдахуун юм.
4	Их Британийн Эрүүл мэндийн газар (1997)	Тусламж, үйлчилгээний чанар гэж ü  Зөв зүйлийг ü  Зөв хүнд нь ü  Зөв цагт нь ü  Анхнаасаа зөв хийхийг хэлнэ.
5	ДЭМБ (2000)	Тусламж, үйлчилгээний чанар гэдэг нь хүн амын эрүүл мэндийн байдлыг сайжруулах, тусламж, үйлчилгээг тэдний хууль ёсны хэрэгцээнд нийцүүлэх эрүүл мэндийн тогтолцооны үндсэн зорилго юм.

 

Монгол улсын одоо хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй хууль тогтоомжид “өвчин эмгэг, гэмтэл бэртэл, хүний биеийн үйл ажиллагааны алдагдлыг орчин үеийн болон уламжлалт анагаах ухаанд тулгуурлан оношлох, эмчлэх, сувилах, хөнгөвчлөх, сэргээн засах цогц үйл ажиллагааг” эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ мөн гэж тодорхойлсон байна. Мөн дараах үндсэн төрөлтэй болохыг дурдсан байна. Эдгээрт:

1.      Өрхийн анагаах ухаанаар мэргэшсэн эмнэлгийн мэргэжилтний анхан шатны тусламж, үйлчилгээг бие дааж, эсхүл багаар үзүүлэх өрхийн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ;

2.      Өрхийн анагаах ухаанаас бусад мэргэшлийн эмнэлгийн мэргэжилтний бие дааж, эсхүл багаар үзүүлэх эмнэлгийн мэргэшсэн тусламж, үйлчилгээ;

3.      Жирэмсэн, төрөлт, төрсний дараахь үед эх, ураг, нярайд эмнэлгийн мэргэжилтний үзүүлэх эх барихын тусламж, үйлчилгээ;

4.      Хүний амь насанд аюултай өвчин эмгэгийг оношлох, эмчлэх, сэхээн амьдруулах, хүндрэхээс сэргийлэхэд чиглэсэн хойшлуулшгүй үзүүлэх эмнэлгийн яаралтай тусламж;

5.      Гэнэтийн цочмог өвчин эмгэг, осол, гэмтэл, хордлого, жирэмсэн, төрөх, амь тэнссэн үед эмнэлгийн тусламжийг газар дээр нь болон тээвэрлэх явцад үзүүлж, эмнэлэгт хүргэх түргэн тусламжийн үйлчилгээ;

6.      Өвчин эмгэг бүхий үйлчлүүлэгчийг асран сувилах замаар эрүүл мэндийг дэмжих, хөнгөвчлөх, илааршуулахад чиглэсэн сувилахуйн дагнасан тусламж, үйлчилгээ;

7.      Өвчин эмгэг, бусад хүчин зүйлийн нөлөөгөөр бий болсон хүний биеийн бүтэц, үйл ажиллагааны алдагдлын улмаас үүссэн үр дагаврыг арилгахад чиглэсэн сэргээн засах тусламж, үйлчилгээ.

Эндээс эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг олон нийтэд хүргэхэд шинэ хуулиар өрхийн эмнэлэг чухал үүрэгтэй бөгөөд хэд хэдэн төрлийн үй ажиллагааг хэр үр дүнтэй зохион байгуулж байна вэ гэдгээс ихээхэн хамаардаг болохыг авч үзлээ. Эцэст нь тэмдэглэн хэлэхэд эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ хүртдэг байх нь хувь хүний хөгжлийг тодорхойлогч чухал хэмжүүр болохыг дурдах байна [1] [2].

Энэ удаагийн лекц үүгээр жаргаж байна. Анхааран судалсан та бүгдэд баярлалаа. Тухайн сэдвийг дэлгэрүүлэн унших судлах даалгавар өгч байна. 

Эх сурвалж

[1]	И. В. Шаповаленко, Возрастная психология (Психология развития и возрастная психология), Москва : Гардарики, 2005.
[2]	Е. Е. Лялина , "Понятие карьеры и карьерного роста персонала предприятия," Современные наукоемкие технологии, Vols. №10-2, pp. 271-272, 2013.